Lidioom: Schapen met droge hakken

Het begrip idioom is nog niet uitbehandeld of ik begin al met een nieuw woord: idiomaticum. Ik staar naar een boekje met die titel:  idiomaticum – zonder hoofdletter. Ondertitel: Uitdrukkingen, zegswijzen, spreekwoorden, constructies. Het is deel zoveel van een serie waarin naast elkaar idioom van een eindexamentaal staat en van het Nederlands. In het deel Nederlands-Duits staan acht Duitse  versies van de uitdrukking zijn schaapjes op het droge hebben, zoals  Korn auf dem Boden haben; laten we vertalen: al gedorst hebben.

Die droge schapen brachten me naar (school)boeken vol idioom, maar met andere namen. Ik herinner me voor de buurtaal Schwere Wörter – moeilijke woorden dus. Geen bestofte boerenwoorden waar de leraar nog nooit van gehoord had, maar woorden die de leerlingen bij het eindexamen van pas konden komen. Het ging om woorden die veel op elkaar lijken maar een andere betekenis hebben. Ik meen dat het boek begon met schoenen met lage hakken. Twee probleempjes. Hier gebruikt het Duits voor ‘laag’ niedrig, maar probeer dat niet met ‘nederig‘ te vertalen. Tweede instinker: een hak is Absatz, bijna hetzelfde als Aufsatz: opstel.

In de Limburgse versie van Lidioom staat het woord wiel: ‘omdat’, en wel met een uituitroepteken, omdat het me nog steeds doet denken aan een elke maand luid geroepen waarschuwing van de leraar Engels: ‘while is terwijl en nooit omdat’ – ik hoor het nog. Verklaring: het Engelse while mag je niet verwarren met weil. Een struikelblok maar alleen als je allebei die (verwante) talen leert. Frans brengt je hier niet van streek. Mijn Franse zware boek heette Ecueils oftewel klippen. Klippen waar je met je woordenbootje tegenop kon knallen.

Volgende week weer een nieuw begrip: idioticon.

Dit is de derde aflevering van de rubriek Lidioom. Eerdere afleveringen kunt u hier teruglezen.